Stomatologia jako prężnie rozwijająca się dziedzina medycyny w minionym wieku przeszła wiele zmian, a innowacje, jakie pojawiały się w związku z rozwojem zarówno technologicznym, jak i klinicznym, spowodowały, że wyodrębniła się nowa gałąź jako odpowiedź na zapotrzebowanie społeczne – stomatologia estetyczna. Wciąż prowadzone badania nad nowymi technologiami oraz materiałami, jakie można zastosować, powodują, że oferta z zakresu stomatologii jest coraz szersza i może zaspokoić potrzeby nawet najbardziej wymagających klientów. Z drugiej strony należy zwrócić uwagę na stale rozwijający się trend związany z dobrym wyglądem i poprawieniem niedoskonałości, także w zakresie stomatologicznym. Estetyka w tym zakresie to jednak nie jedyny cel – ważne są także funkcjonalność oraz trwałość, czyli wszystkie zasady, jakie obowiązują w dziedzinie stomatologii ogólnej, dotyczą także tej gałęzi [1].

Stomatologia estetyczna jako pojęcie interdyscyplinarne

Rozpatrując zakres, jakim zajmuje się stomatologia estetyczna, można stwierdzić, że łączy ona w sobie niemalże wszystkie dziedziny, jakie wchodzą w skład stomatologii ogólnej, a co za tym idzie – wykorzystuje wszystkie jej zakresy. Oznacza to, że wiedza, jaką musi posiadać specjalista z tego zakresu, jest niezwykle rozległa i oparta na doświadczeniu, by proces leczenia (od którego zazwyczaj rozpoczyna się cały tok działań), był odpowiednio zaplanowany i przyniósł oczekiwane efekty.

Niestety stomatologia estetyczna jest wciąż obecnie związana z wysokimi kosztami, co jest spowodowane naciskiem na wybór materiałów jak najlepszej jakości oraz jak najbardziej trwałych, by efektywność leczenia była wyższa. Co więcej, jest to dziedzina, która zakłada bazowanie na naturalnym uzębieniu człowieka, czyli skupia się na utrzymaniu go w jak najlepszym stanie do później starości. Tego typu podejście można interpretować jako szeroko rozumianą profilaktykę, dając kolejny dowód na interdyscyplinarność tej dziedziny. Niemniej jednak, by samo leczenie w zakresie stomatologii estetycznej było skuteczne, konieczna jest ścisła współpraca specjalistów z zakresu innych dziedzin stomatologii [1].

Estetyka i prewencja

Profilaktyka i prewencja jest elementem działań, które powinny być nawykowe i wprowadzane do naszego życia już od najmłodszych lat. Zabiegi higieniczne u małych dzieci to rola rodziców, którzy poprzez swoje zachowania i działania pokazują i uczą, jak należy dbać o zęby, by zabezpieczyć się przed uszkodzeniami i przykrymi konsekwencjami. Istotna jest odpowiednia higiena, regularne szczotkowanie zębów, używanie odpowiedniej pasty, ale także odpowiednia częstotliwość wizyt w gabinecie dentystycznym [3].

Wzrost zainteresowania poprawą swojego wyglądu oraz wychodząca tym potrzebom naprzeciw dostępność różnego rodzaju środków oraz technik powoduje jednak komplikacje – zarówno natury zdrowotnej, jak i ekonomicznej, z którymi lekarz specjalista musi się zmierzyć. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na indywidualne dopasowanie potrzeb do danej osoby zarówno w kontekście profilaktycznym, jak i w toku całego leczenia. Po pierwsze, ważny jest stan wyjściowy, który przez lekarza musi zostać skonfrontowany z oczekiwaniami pacjenta i ściśle określony, by pacjent był zaznajomiony z procesem, który musi przejść, by osiągnąć zamierzone efekty. Wiąże się to nierozerwalnie z kwestią ekonomiczną, a mianowicie kosztami, jakie musi ponieść pacjent, by określone efekty osiągnąć i aby miały miały one wystarczającą trwałość i wytrzymałość. Kolejną kwestią jest odpowiedzialność za podejmowane zabiegi, które proponowane są pacjentowi i tu konieczne jest, by oprzeć się na zasadzie, jaką jest minimalizowanie ryzyka [1].

Psychostomatologia

Na przestrzeni lat, w toku rozwoju stomatologii zwrócono uwagę także na aspekt psychologiczny przeprowadzanych zabiegów. Początkowo najbardziej kładziono nacisk na niwelowanie bólu, jaki jest związany z przeprowadzanymi zabiegami, który w pacjentach wzbudzał duży strach i powodował lęki związane z wizytami u stomatologa [1].

Denofobia – to termin określający stan pacjenta i jego emocje, które towarzyszą mu podczas wizyty u lekarza dentysty. Napięcie emocjonalne, jakie pojawia się przed wizytą, może wahać się w zależności od celu wizyty, gdyż jak się okazuje, nawet wizyty odbywane w celach profilaktycznych mogą wywoływać tego typu napięcia. Stan pacjenta oscyluje pomiędzy uczuciem niepokoju, przez różnego rodzaju objawy somatyczne jak zmiana kolory skóry (bladość), zwiększona potliwość, przyspieszone tętno czy podwyższone ciśnienie krwi, aż po stany związane z panicznym lękiem, a nawet fobią. Jednak z jednej strony konieczność, która jest zdecydowanie częstszym czynnikiem skłaniającym do wizyty u dentysty, a z drugiej świadomość i poczucie odpowiedzialności za własne zdrowie, kieruje pacjentów do gabinetów stomatologicznych [2].

Obecnie stosowane znieczulenia jednak są w stanie wyeliminować ból towarzyszącym wszelkiego rodzaju działaniom, a co za tym idzie – strach przez dentystą również zmalał. Innym aspektem psychologicznego podejścia jest zmiana wyglądu pod względem estetycznym, co również wiąże się nierozerwalnie z postrzeganiem samego siebie i wpływem na psychikę. Stąd też konieczne jest nawiązanie opartej na zaufaniu relacji pomiędzy lekarzem a pacjentem [1].

fot. panthermedia

Wiedza lekarza, jego podejście i postawa tworzą jego profesjonalny obraz w oczach pacjenta, co ma znaczenie w kontekście budowania zaufania. Ważna jest tu także umiejętność słuchania, którą lekarz powinien się wykazać podczas kontaktu z pacjentem, zdolność do zastosowania odpowiedniego języka, by komunikacja przebiegała prawidłowo, empatia, wysoka kultura osobista, jak również posiadanie wiedzy z zakresu technik relaksacji [2].