Ząbkowanie oczami matki – jak pomóc dziecku?

Spis treści:

1. Ząbkowanie – jak i kiedy?
2. Czym objawia się ząbkowanie?
3. Jak pomóc dziecku?
4. Środki farmakologiczne

Ząbkowanie – jak i kiedy? 

Zęby, choć niepozorne, spełniają niezwykle istotną rolę w naszym życiu. Przede wszystkim służą do rozdrabniania i siekania pokarmu, dzięki czemu nie jesteśmy zdani na pożywienie w formie papek i płynów. Pierwsze zęby nazywane są zębami mlecznymi, kolejne to zęby stałe. Jak podają stomatolodzy, możemy wyróżnić kilka faz ząbkowania:

• Faza I: ząbkowanie przedwczesne – mówimy o nim wtedy, kiedy pierwsze zęby pojawiają się już… u noworodka. Jest to nie lada zaskoczenie dla rodziców – nowo narodzone dziecko z ząbkiem budzi ogromne zaskoczenie, jednak – tak, jest to możliwe,
• Faza II: ząbkowanie wczesne – ząbki wyrzynają się między drugim a czwartym miesiącem życia,
• Faza III: ząbkowanie o czasie – między piątym a ósmym miesiącem życia,
• Faza IV: ząbkowanie opóźnione – zęby pojawiają się między dziewiątym a jedenastym miesiącem życia dziecka,
• Faza V: ząbkowanie późne – pierwsze ząbki występują u dziecka po ukończeniu przez nie pierwszego roku życia.

Od czego uzależnione jest to, kiedy pojawi się upragniony, pierwszy ząb ? Tutaj kluczową rolę odgrywa genetyka – wrodzone predyspozycje dziecka kształtują wiele jego cech, również tę związaną z pojawieniem się uzębienia.

Czym objawia się ząbkowanie? 

Należy pamiętać, że każde dziecko jest inne, a co za tym idzie nie wszystkie objawy, które występują u innych dzieci, muszą pojawić się u naszego malucha. Wśród rodziców najczęstszym, zaobserwowanym objawem ząbkowania jest nadmierne ślinienie się. Uwaga, „ślinotok” u dziecka pojawia się nie tylko ze względu na rozpoczęcie procesu ząbkowania – jest to również objaw prawidłowego funkcjonowania ślinianek. Obrzęk dziąseł oraz wkładanie różnych przedmiotów do ust to kolejne symptomy zwiastujące pojawienie się ząbków. Jak podają stomatolodzy, tzw. dziąsło brzeżne często ulega stanowi zapalnemu kilka dni przed ostatecznym wyrznięciem się ząbka. Co ciekawe, na dziąsłach mogą pojawić się również tzw. niebieskie plamy, czyli nic innego jak zsinienie błony śluzowej, która znajduje się nad rosnącym zębem. Poza wymienionymi objawami często obserwuje się :

• nadmierną pobudliwość dziecka,
• nerwowość,
• płaczliwość,
• problemy ze snem,
• niechęć do jedzenia,
• biegunkę,
• podwyższoną temperaturę lub gorączkę.

Ząbkowanie, fot. panthermedia

Jak pomóc dziecku? 

Sposób pomocy, jaką niesiemy naszemu ząbkującemu dziecku, powinien być uzależniony od nasilenia uporczywych, dokuczliwych objawów ząbkowania. Przede wszystkim spokój! Jeśli dziecko jest płaczliwe i nerwowe, nie reagujmy złością. Pamiętajmy – dziecko wyczuwa nasze emocje! Wyczuwając stres, może reagować silniejszym płaczem. Warto więc okazać jeszcze więcej czułości – maluch doskonale zrozumie, że ramiona Mamy czy Taty pozwalają się uspokoić. Warto zainwestować w specjalne gryzaki, których twardość oraz rodzaj wypustek dostosowane są do etapu ząbkowania – w sklepach z akcesoriami dziecinnymi znajdziemy więc gryzaki z małymi wypustkami, wypustkami w kształcie linii papilarnych itp. Warto zwrócić uwagę, z czego wykonany jest gryzak – czy jest wypełniony płynem? Jeśli tak, to czy posiada stosowny atest pozwalający na bezpieczne użytkowanie gryzaka u dziecka. Poza tradycyjnymi gryzakami „do rączki” warto rozejrzeć się za tymi specjalnymi – smoczkami, które są idealnie dopasowane do szczęki malucha, a dzięki wykonaniu z materiałów łatwych w czyszczeniu prościej zachować ich higienę. Na rynku dostępne są również gryzaki, które można zamrażać czy schładzać w lodówce, jednak stomatolodzy przestrzegają, że zbyt zmrożony gryzak może doprowadzić do odmrożenia delikatnej błony śluzowej, a co za tym idzie – zamiast pomóc przysporzy więcej przykrych dolegliwości. Domowym „gryzakiem” polecanym przez wielu rodziców jest ….. twarda, obrana marchew trzymana przez chwilę w lodówce. Świetnie chłodzi, jest stosunkowo delikatna, a dodatkowo pobudza receptory smakowe w ustach malucha.

Środki farmakologiczne 

Pamiętajmy – nadmierne używanie środków przeciwbólowych (np. żelu na ząbkowanie) może przynieść odwrotny do zamierzonego skutek. Nadużywanie środków przeciwbólowych może w dłuższej perspektywie czasu prowadzić do uodpornienia na składnik przeciwbólowy zawarty w danym preparacie, przez co zwyczajnie przestanie przynosić skutek. Na delikatnie opuchnięte dziąsła związane z początkiem ząbkowania warto wypróbować przecieranie dziąseł sokiem z cytryny lub naparem z rumianku. W przypadku, gdy dziecko źle znosi ząbkowanie czy nie może jeść, warto sięgnąć po specjalne preparaty do użytku miejscowego. W aptece znajdziemy szeroką gamę tego typu preparatów – żele do stosowania miejscowego, płyny w postaci sprayu, środki w postaci płynnych ampułek do podawania pod język, jak również homeopatyczne granulki rozpuszczalne w ślinie. Wszystkie wymienione środki działają przeciwbólowo i zmniejszają obrzęk. Pamiętajmy – nie każdy środek w jednakowym stopniu zadziała na każde dziecko. W sytuacji, gdy pojawi się gorączka, sięgnijmy po preparat przeciwgorączkowy adekwatny do wieku malucha. Poza działaniem przeciwgorączkowym preparat ukoi ból i pozwoli spokojnie zasnąć.

Ząbkowanie trzeba przeżyć – u jednych dzieci odbędzie się praktycznie bezobjawowo, u innych musimy liczyć się z nieprzespanymi nocami. Pamiętajmy – dobre nawyki higieniczne, należy wpajać już od najmłodszych lat. Dziecko, które będzie przyzwyczajone do dbania o higienę jamy ustnej od dzieciństwa, powinno uniknąć wielu stomatologicznych kłopotów w przyszłości.