Tłuszczaki w jamie ustnej – sposób postępowania

Czym są tłuszczaki?

Tłuszczaki to niezłośliwe skupiska komórek, które gromadzą się tuż pod skórą lub w okolicy narządów wewnętrznych. Tłuszczaki zbudowane są z adipocytów, czyli komórek tłuszczowych. Tłuszczaki rosną powoli, otoczone są torebką z tkanki łącznej, dzięki czemu zachowują swój kształt i łatwo je wyczuć pod palcami. W obrębie tłuszczaków można rozróżnić różne ich typy:

• lipoma, czyli zmiany pojedyncze, odgraniczone. Można je łatwo wyczuć pod palcami. Rosną powoli, a zbudowane są z dojrzałych komórek tkanki tłuszczowej,
• angiolipoma – jest mocniej unaczyniona niż lipoma, otoczona jest torebką łącznotkankową, również daje się wyczuć w czasie badania palpacyjnego,
• myolipoma – poza komórkami tłuszczowymi zbudowane są również z niewielkiej ilości tkanki mięśni gładkich. Myolipoma również daje się „wyczuć” w czasie badania palpacyjnego,
• myelolipoma – zbudowane z komórek tkanki tłuszczowej oraz elementów tkanki szpikowej,
• tłuszczaki wrzecionowate i tłuszczaki wielopostaciowe – niezłośliwe zmiany, w budowie można wyróżnić nieliczne naczynia krwionośne oraz komórki tłuszczowe, które przybierają charakterystyczny, wrzecionowaty kształt,
• lipoblastoma – pojawia się przede wszystkim u niemowląt i małych dzieci, zbudowane wyłącznie z tkanki tłuszczowej,
• zimowiak – diagnozowany u dzieci, zbudowany z adipocytów brunatnej tkanki tłuszczowej. Niezłośliwy. 

Tłuszczaki jamy ustnej

Tłuszczaki pojawiają się najczęściej w okolicach głowy, szyi (około 20% diagnozowanych tłuszczaków). Zmiany w obrębie jamy ustnej stanowią około 1-4 % przypadków. Pierwszy opis tłuszczaka w jamie ustnej opisał Roux w 1848 roku, określając go jako „żółty naddziąślak”. Przyczyny powstawania tłuszczaków są niejasne. Co ciekawe, w badaniach laboratoryjnych tłuszczaków uwidacznia się wiele aberracji chromosomowych, przede wszystkim na poziomie translokacji (przemieszczenia) i delecji (usunięcia) fragmentu chromosomu. Skłonność do pojawiania się tłuszczaków obserwuje się przede wszystkim u osób otyłych. Kluczowy może być również wiek – tłuszczaki, zwłaszcza w jamie ustnej, pojawiają się częściej u osób po 50. roku życia. O ich obecności pacjent wie tylko dlatego, że w czasie żucia wyczuwa „coś” w jamie ustnej – przede wszystkim na policzku lub przedsionku jamy ustnej. 

Usuwanie tłuszczaka jamy ustnej

Usunięcie tłuszczaka zlokalizowanego w obrębie jamy ustnej odbywa się wyłącznie w poradni chirurgii stomatologicznej. Po podaniu znieczulenia, zazwyczaj metodą preparacji, na tępo wyłuszcza się guzek w granicach makroskopowych tkanek. 

Dlaczego nie wolno bagatelizować zmian?

Żadnej zmiany nie należy bagatelizować – dopóki nie zostanie zbadana, nie możemy mieć pewności, że to zmiana o podłożu nowotworowym. Diagnostyka różnicowa zmian patologicznych w obrębie jamy ustnej jest istotna zwłaszcza w przypadku zmian zlokalizowanych na granicy kości przysiecznej i tzw. linii pośrodkowej. Jest to specyficzny obszar, w którym mogą występować torbiele nosowo-podniebienne lub rzadkie guzy wywodzące się z tkanki nerwowej, stąd kluczowa jest pełna diagnostyka!